son fotograf: fotografın sonu
bu kare çektiğim son fotograf. son makaramın son karesi. cihad'ın leica'sı ile koda 400 NC negatife çekildi, C-41 banyoda yıkandı, 1200 dpi'da büfok laboratuvarında tarandı. sanırım bundan sonra da başka fotograf çekmeyeceğim.
başlık iddialı. ama tarihi sonu da değil. nihayetinde fotograf üretmeyi sonsuza kadar bırakacak olmasam da; ideolojik, estetik ve pratik olarak fotografla olan ilişkimin geldiği nokta bir tür sona işaret ediyor. bir nokta demeli belki de en azından. yaklaşık on senedir fotoğraf çekiyorum, yaptığım pek çok başka şeyde olduğu gibi. 2002'de ablam malezya'ya gittiğinde onun getirdiği kodak point-shot tipi dijital makinayla başlamıştım. lisede bir miktar onunla çalıştım, grafik ağırlıklı bir portfolyom vardı. robert college'in güzel sanatlar festivali'nde sergilemiştik.
lisenin sonunda siyah&beyaza sardım, gülnur abladan ve nihandan karanlık oda öğrendim. buket teyzeden makinasını ödünç alıp iranda bir seri çalıştım.sonrasında kendi makinamı edindim. italyada ve bosna-çekoslavakya hattında ilk denemelerimi yaptım. sonrasında hisar günleriyle beraber insana, hikayelerine yönelen bir süreç gelişti. lisedeki soğut ağırlıklı kompozisyonlar, portre ağırlıklı insan manzaralarına dönüştü.
esasen bu dönüşüm sosyal ve politik bir dönüşümün de parçasıydı. adeta ajans gibi çalıştığım, 12'deki eylemin siyah-beyaz filmlerini yıkayıp, tarayıp akşam 5 baskısına yetiştirdiğim babıali kafaları dahi oldu. dost meclislerini, ev hallerini, okuldaki eylemleri, etkinlikleri, kentsel dönüşüme uğrayan mahalleri, kentleri, köyleri fotoğrafladım, belgeledim. bütün bunlar hep, beni bunları görselleştirmeye inandıran, teşvik eden birtakım nedenselliklerle gelişti. çektiğim fotograflar biraz bizim, meselemizin hikayesiydi. hafızaya dair şeylerdi. bunu en çok coz mülteci olduktan sonra fark ettim. onu uğurladığımız akşam eve döndüğümde, klasörlerde onun fotograflarını aradım, derledim, bir ufak albüm yaptım. "bu fotografları çekerken kaderlerinin bu olabileceğini biliyor muydum? tabii ki hayır, peki neden çekiyorum, biraz hafıza, biraz hatıra, biraz da sanat için zannedersem" demişim albümü gruba atarken. aslında iyi kötü bu cümle ve tecrübe, fotograf çekmeyi benim için elzem ve meşru kılan şeyi ve nihayetindeki tatmin duygusunu açıklıyor.
özellikle son iki senede orta format ağırlıklı çalıştım. bu benim görece daha özgün ve iyi karelerimi ürettiğim bir dönem de oldu. İHH gezilerinden bişeyler çıkardık, kontemporan kafalara takıldık. fena da olmadı gibi. ama yavaş yavaş bir fade-out yaşamaya, zaten bayat aldığım filmleri iyice eskitmeye başladım. fotograf çekmek, karanlık odaya girmek içimden gelmez oldu. bunda büfok'un kadrosundan geçtim, mekansal olarak da leş bir yer haline gelmesi, orda çalışmanın zevkli değil meşakkatli bir sürece dönüşmesi de kısmen etken. en azından ruhum artık o meşakkati tatlı bir eğlenceye dönüştüremez oldu sanırım. yoksa eskiden haftada en az 2-3 saat karanlık odada vakit geçer, yıkar tarar otururdum kulüpte. benimle beraber orda arkadaşlarım da oturdular, okudular, geleni gideni terörize ettik, bütmk'çülerin mıymı müziğinni dinledik. hipster kızlara, heveskar oğlanlara fotograf dersleri verdim, sirkeci'de murat ekinci'den ucuz film almanın yolunu tarif ettim. ama bitti. nihayetinde yashica'yı osman'a iade ettim. emektar nikon'u ve lens setimi satıp elden çıkardım. ödünç aldığım leica kompakt makinayı da cihad'a geri verdim.
bu kareyi, her zamanki gibi kristal'de yıkamaya götürdüğüm kodak NC400 serisi filmin sonundan taradım.bu benim son fotografım. analog olarak, yani bir sanat ve zanaat meşgalesi olarak, bir seyr-i temaşa ve tefekkür eylemi olarak fotoğrafla kurduğum ilişkinin de son halkası. artık insanları, eşyayı, tabiatı ve vakayı görselleştirmede eski heyecanımı duymuyorum. eskisinden geçtim, içimde en ufak bir arzu, istek, şevk dahi belirmiyor. bu boşluk neyin eksikliğinden mülhem bilmiyorum. neyle dolacak onu da bilmiyorum. bildiğim tekşey artık fotograf çek(e)meyeceğim, en azından bilerek ve isteyerek. bir iPhone, bir instagram kimseden farkım olmadan, hiçbir hususiyet, emek ve nazar taşımaksızın binlerce kare üretmeme imkan verecek. hikayenin sonu da bu, fotografın sonu yani.
Special Thanks
Halit Ömer Camcı
Cihad Caner
Deniz Dinçok
Nihan Doğusan
Murat Ekinci
Ayşe Meryem Gürpınar
Gülnür Güner
Buket Işık
Kemal Işık
İsmail Küçük
Osman Özarslan
Şahabettin Pamuk
Murat Pay
Zeynep Merve Uygun
İsmail Yaylacı
Feyzullah Yeşilkaya
Yorumlar